Herken een betrouwbaar keurmerk

Producenten en merken willen hun artikelen graag laten opvallen door een aantrekkelijke verpakking en maken daarbij bijvoorbeeld gebruik van kleur en logo’s. Een logo kan een afbeelding zijn, de merknaam weergeven, of aangeven dat het product aan een keurmerk voldoet. Keurmerken zijn als gidsen op het pad van consumenten, belovend dat een product aan een kwaliteitsniveau voldoet of duurzamer is. Maar hoe weet je of deze beloftes ook echt ergens voor staan? In dit artikel leggen we uit hoe je een betrouwbare duurzaamheidsclaim kunt herkennen. 

In 3 stappen duidelijkheid

De betrouwbaarheid van een keurmerk of logo is makkelijk te achterhalen aan de hand van drie stappen; Is het een topkeurmerk? Zijn de eisen transparant? En wordt de organisatie die het keurmerk uitgeeft ook gecontroleerd? 

1. Is het een topkeurmerk? 

Er zijn veel verschillende duurzaamheidsclaims en -logo’s, maar hoe weet je wat een keurmerk of zelfs een topkeurmerk is? Een Topkeurmerk is een term die Milieu Centraal, de voorlichtingsorganisatie die Nederland van duurzaamheidstips voorziet, gebruikt om het voor consumenten duidelijker te maken wat duurzamere opties voor eten en drinken zijn. Ze rangschikken logo’s en keurmerken die het hoogst scoren op duurzaamheid, betrouwbaarheid en transparantie in de keurmerkenwijzer. In deze wijzer kun je per categorie, bijvoorbeeld groenten, fruit of eieren, zien wat de duurzaamheidsprestatie is van een logo of keurmerk. Hierbij kijkt Milieu Centraal naar de eisen op het gebied van milieu, dierenwelzijn, mensenrechten, de controle en transparantie. Hoe hoger de scores, hoe strenger de eisen van het keurmerk.  

2. Zijn de eisen transparant? 

Een betrouwbaar keurmerk stelt de eisen van het keurmerk openbaar beschikbaar. De eisen zijn daardoor transparant; voor iedereen inzichtelijk. De beheerder van een certificatieschema moet ervoor zorgen dat de eisen duidelijk zijn en eenduidig gecontroleerd kunnen worden. De eisen worden namelijk gecontroleerd door onafhankelijke inspecteurs en deze zouden allemaal met dezelfde controlemanier moeten werken. Daarnaast moeten de beheerders van de keurmerken openlijk communiceren zodra er (tijdelijk) afwijkingen van de eisen worden toegestaan. Alle eisen voor alle deelnemers moeten gelijk zijn en controleerbaar.

3. Worden de schemabeheerder en inspecteurs zelf ook gecontroleerd? 

Een andere belangrijke pijler die je kunt nagaan is of de beheerder van het certificatieschema en de inspecteurs die de certificaten uitgeven zelf ook onafhankelijk gecontroleerd worden.  

Een schemabeheerder kan namelijk de eisen van het keurmerk opstellen en beheren, maar hoort ook voor een betrouwbaar en transparant proces te zorgen. Schemabeheerders kunnen dit proces laten controleren. Bij SMK gebeurt dit door de Nederlandse Raad voor Accreditatie (RvA). De RvA controleert de schemabeheerder op de eisen, wat er met het keurmerk wordt getoetst en door wie. Ook de inspecteurs worden door de Raad voor Accreditatie getoetst. Hierbij wordt gecontroleerd of de inspecteurs vakbekwaam zijn en de eisen van het keurmerk precies/correct controleren. Dit proces wordt accreditatie genoemd. De afbeelding hieronder laat zien hoe zo’n proces in zijn werk gaat. Lees de uitleg van het voorbeeld verder onder de illustratie.

In deze afbeelding laten we zien hoe accreditatie werkt bij SMK voor een gecertificeerde (On the way to PlanetProof) tomatenteler: